Patentin Oluşum Süreci

Patent nasıl alınır, başvuru süreci nasıl başlar ve nasıl devam eder kısmına geçmeden önce patent oluşumunun tarihine bir göz atmak gerekli diye bu yazıda sadece patentin oluşum tarihçesini ele alacağız. Patentin oluşum sürecinin başlangıcı 600-1000 yıllarına dayanıyor. O yıllarda Avrupa bilimden çok uzaklaşmıştı. İslam dünyasında ki Arap bilim adamlarının ve Uzak Doğudaki bilim adamlarının 1200’lü yıllardaki çevirileri sayesinde bilim tekrardan gündeme gelmeyi başardı. Böylece üniversitelerin kurulmasıyla birlikte de ivme kazanan bilim dünyasında ki ilk patent 1449 yılında İngiliz kralı 6.Hanry tarafından Hollandalı bir sanatçıya verildi. Bu patentle sanatçı, renkli camların üretiminde 20 yıllık tekel olma hakkı kazandı.

Patent tarihindeki ilk yasa da 1474 yılında Venedik’te çıkarıldı. 1624 yılında da İngiltere’de, “Statute of Monopolies” kurularak yeni bir buluşun patent hakkının sınırlı bir süre için “doğru ve ilk mucidine” verilmesi sağlandı.

Amerikalı ressam ve bilgin Samuel Morse (1791-1872), telgraf için dünyadaki ilk patent hakkını 1847 yılında Sultan Abdülmecit'ten aldı ve onun tarafından verilen elmas taşlı devlet madalyasını ömrü boyunca yakasında taşıdı.

Sınai Mülkiyet Hakkı kavramı uluslararası düzeyde ilk olarak, 20 Mart 1883 tarihli Sınai Hakların Korunmasına İlişkin Paris Sözleşmesi ile ele alındı. Dünya Ticaret Örgütü Sözleşmesi’nin eki olan TRIPS (Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights / Ticaretle Bağlantili Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması) ile de sınai mülkiyetin tanımı genişletildi...

Patent koruma sistemi, tarihi süreç içerisinde gelişerek uluslararası kimlik kazanmasını 1947’de Lahey’de bir grup Avrupa ülkesi tarafından kurulan “Uluslararası Patent Enstitüsü” ile sağladı. Avrupa’da tek bir patent sistemi kurulması amacıyla da Avrupa ülkeleri tarafından gösterilen toplu siyasi kararlılığın bir sonucu olarak,7 Ekim 1977 tarihinde EPO(Avrupa Patent Ofisi) kuruldu.

Türkiye EPO’ya 1 Kasım 2000 tarihinde 20. üye olarak katıldı. Günümüzde Türkiye, Avrupa Patent Örgütü’nde Türk Patent Enstitüsü tarafından temsil edilmekte…

Yazılımda Patent

Avrupa Patent Anlaşmasına göre Türkiye'de bilgisayar yazılımları buluş olarak değerlendirilmediğinden yazılımlara halen patent verilemiyor. Ancak Avrupa Patent Ofisi bu yasalara aykırı şekilde çoğu Amerika şirketlerine olmak üzere “Bilgisayarla Yapılan Buluşlar” adı altında 30000'e yakın patent verdi. Türkiye'de ise yazılımlar, bilgisayar programları ve veri tabanları, Kültür Bakanlığı tarafından fikir ve sanat eserlerini korumak amacıyla belirlenen yönetmeliklerle korunmakta...

Kaynak: http://www.tpe.gov.tr/portal/default.jsp

Mustafa ERŞAHİN | Yazılım Analiz Uzmanı
Çiğdem TANKER | Eğitim ve Dokümantasyon Uzmanı | Blog Yöneticisi